काठमाडौँ,
विदेशबाट कोही अति विशिष्ट पाहुना नेपाल आउँदा दुई मुलुकबीच के संवाद–सहमति हुन्छ भन्ने चासोभन्दा पनि अब कति ट्राफिक अस्तव्यस्त हुने हो भन्ने चिन्ता राजधानीवासीमा बढ्ने गरेको छ । 

अहिले नै पनि, नेपालको चारदिने भ्रमणका क्रममा सोमबारदेखि काठमाडौंमा रहेका चिनियाँ जनकंग्रेसका अध्यक्ष ली चान्सुको सवारी व्यवस्थापनका नाममा काठमाडौंका व्यस्त सडक घण्टौं खाली गराइँदा नागरिकको दैनिकी अस्तव्यस्त बनेको छ ।

त्यो किन भने, उच्च ओहोदाका विदेशी पाहुनाका भ्रमणका क्रममा पूरै काठमाडौंको सवारी प्रणाली प्रभावित तुल्याइन्छ । 

अहिले नै पनि, नेपालको चारदिने भ्रमणका क्रममा सोमबारदेखि काठमाडौंमा रहेका चिनियाँ जनकंग्रेसका अध्यक्ष ली चान्सुको सवारी व्यवस्थापनका नाममा काठमाडौंका व्यस्त सडक घण्टौं खाली गराइँदा नागरिकको दैनिकी अस्तव्यस्त बनेको छ । प्रहरी र प्रशासनले चुस्त सवारी व्यवस्थापन गर्न नसक्नुको मूल्य आम जनताले चुकाउनुपरेको छ ।

आइतबार गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँडको अध्यक्षतामा बसेको केन्द्रीय सुरक्षा समिति बैठकले लीको भ्रमण अवधिभर आवागमन र बस्ने स्थानको सुरक्षामा कुनै कमजोरी हुन नदिन चारवटै सुरक्षा निकायलाई निर्देशन दिएको थियो ।

त्यसपछि प्रहरीले लीको सवारी रुटका दुवै लेन खाली गर्दा सर्वसाधारणलाई हैरानी थपिएको हो । सोमबार ली विमानस्थल ओर्लिएपछि सवारी अवधिभर प्रहरीले सिनामंगलबाट तीनकुने, नयाँ वानेश्वर, माइतीघर, थापाथली–त्रिपुरेश्वर–कालीमाटी हुँदै होटल सोल्टीसम्मको व्यस्त सडक खाली गरायो । 

मंगलबार र बुधबार पनि उनले भ्रमण गरेका क्षेत्रमा यही क्रम दोहोरियो । उक्त अवधिमा उनी हिँड्ने सडकमा कसैले आवागमन गर्न पाएनन् । 

अस्पताल हिँडेका होऊन् या स्कुल या अरू गन्तव्य, यात्रुहरू बीच बाटामै जाममा फसे । कति सवारीचालकले प्रतिरोधस्वरूप हर्न बजाए, कतिले सरकारलाई गाली गरे । सोमबार यस्तो नियति भोगेका कतिले भोलिपल्ट र पर्सिपल्ट आफ्नो दिनचर्या नै बदले । यसरी एक जनाको सवारी व्यवस्थापनका नाममा दसौं हजारले सास्ती पाए ।

निश्चय पनि अति विशिष्ट व्यक्तित्व (भीभीआईपी) को सुरक्षा सवालमा सरकार संवेदनशील हुनैपर्छ । अझ यस्ता विदेशी पाहुनाको भ्रमणका क्रममा केही घटना भएमा मुलुकको सुरक्षा प्रणालीमाथि मात्रै प्रश्न उठ्दैन, दुई देशको सम्बन्धमा पनि असर पर्न सक्छ । 

त्यही भएर, उनीहरूको सुरक्षाका खातिर सरकारले कुनै कसर बाँकी राख्न हुँदैन । तर यसका नाममा सहरै ठप्प तुल्याएर आम नागरिकलाई प्रताडित गर्न पाइँदैन ।

आफ्ना जनतालाई पीडा दिएर विदेशी पाहुनाको सम्मान पनि हुँदैन । पाहुना निक्लनुभन्दा निकै समयदेखि अघि बाटो खाली गराउँदा सुरक्षाकर्मीलाई त पक्कै सहज हुन्छ, तर आम नागरिकलाई ठूलो मर्का पर्छ ।

 सहरको आवागमन प्रणालीलाई नै चौपट तुल्याउँदा सवारी व्यवस्थापन होइन, अव्यवस्थापनचाहिँ हुन्छ । तसर्थ, भीभीआईपीको सवारीलाई थितिबद्ध बनाउनैपर्छ । यसका निम्ति प्रहरी–प्रशासनले आवश्यक अध्ययन–गृहकार्य गर्न जरुरी छ ।

भीभीआईपीको भ्रमणमा सवारी अव्यवस्थापनको यो व्यथा आजको होइन । जोसुकै अति विशिष्ट विदेशी पाहुना आउँदा काठमाडौंको सवारी अस्तव्यस्त बन्ने गरेको छ । त्यसो त, विदेशी पाहुना आउँदा मात्रै होइन, हाम्रै राष्ट्रपतिका आन्तरिक तथा बाह्य भ्रमणका सिलसिलामा पनि नेपालीहरू यही नियति भोग्न अभिशप्त छन् । 

त्यसैले जुनसुकै उपाय लगाएर किन नहोस्, अति विशिष्ट व्यक्तिको सवारीको सास्ती भोग्नबाट जनतालाई छुटकारा दिलाउनुपर्छ । यसका निम्ति सरकारले अन्य मुलुकमा अति विशिष्ट व्यक्तिको आवागमनका क्रममा गरिने सवारी व्यवस्थापनबाट पनि सिक्न सक्छ ।

प्रहरीले कमभन्दा कम जाम होस् भनेर, भीभीआईपी सवार लेन मात्रै अति थोरै अवधिका लागि खाली गर्न सक्छ । भीभीआईपी हिँडिसकेपछि त्यही लेन पनि तत्कालै खुलाउन सक्छ । र कुन लेनमा कुन समय सवारी हुँदै छ भनेर एक–दुई दिनअगावै सार्वजनिक जानकारी दिन सक्छ । यसो गर्दा सवारीकै कारण १५–२० मिनेटभन्दा बढी जाम हुन पाउँदैन । 

दुईतर्फी नै लेन खाली नगराएपछि त्यसै पनि सम्पूर्ण सवारी प्रणाली अस्तव्यस्त बन्दैन । यसो गर्दा पक्कै पनि पूरै बाटो खाली गराउँदाजस्तो प्रहरीलाई सजिलो हुँदैन≤ सुरक्षा व्यवस्थापनमा बढी सतर्कता आवश्यक पर्छ । तर जसरी हुन्छ, यसको व्यवस्थापन दायित्व प्रहरी प्रशासनको हो, आफ्नो सजिलोका लागि उसले सर्वसाधारणलाई हैरानी थप्न पाउँदैन ।

यस अतिरिक्त, अति विशिष्ट व्यक्तिको उपत्यकाबाहिर र विदेश भ्रमण हुँदा तथा विदेशी अति विशिष्ट पाहुना आउँदा हेलिकप्टरबाटै विमानस्थलदेखि निवाससम्म र तोकिएका कार्यक्रम स्थलसम्म जाने–आउने व्यवस्था मिलाउन पनि सकिन्छ । 

सरकारले केहीअघि यसबारे चर्चा चलाए पनि थप बहस भएको छैन । सबै भ्रमणमा नभए पनि बेला, अवस्था र संवेदनशीलता हेरी यो एउटा विकल्प हुन सक्छ । त्यसैले उपाय जेसुकै लगाएर किन नहोस्, स्वदेशी वा विदेशी अति विशिष्ट व्यक्तित्वको सवारी व्यवस्थापनका नाममा जनताले सास्ती पाउने सिलसिला रोकिनुपर्छ । साभार : कान्तिपुरको सम्पादकीय